ترویج روایت‌های غلط و خواب‌نگاری‌های مختلف از آنچه مربوط به حضرت روح‌ا... و عصر ایشان است یکی از چالش‌هایی است که هر از گاهی پنجه در پنجه واقعیت‌هایی می‌اندازد که شاید اگر شخصیت‌هایی نظیر مقام معظم رهبری نبودند امروز شاهد انحراف در مسیر انقلاب بودیم، راهبردی که متاسفانه از سوی برخی بزرگان رقم خورد که روزگاری خود را یاور امام میدانستند و در این سال‌ها با پرچم تبیین افکار امام به تحریف اندیشه‌های ایشان پرداختند.
موضوعی که رهبر معظم انقلاب بکرات در سخنرانی‌های مناسبتی خود به تشریح آن پرداختند که مجهول‌ماندن یا غلط معناکردن ارکان اصلی شخصیت انسان‌های بزرگی که رفتار و گفتار او برای نسل‌های بعد از او رهنمود است؛ یعنی تحریف و اگر شخصیت امام (ره) تحریف شد، بد معرفی شد، غلط معرفی شد، خطرات بزرگی متوجه ملت ایران خواهد شد؛ اینجا است که خطر تحریف امام (ره) به‌عنوان یک هشدار باید در گوش و چشم مسئولان کشور، صاحب‌نظران فکری انقلاب، شاگردان قدیمی امام(ره)، کسانی که علاقه به این راه دارند و عموم جوانان، فرزانگان، دانشگاهیان و حوزویان تلقی شود.
صحبتهایی که سندی بر وجود این رویه در بیان شخصیت سیاسی امام بود گویا امام راحل نیز پیش‌بینی این روزها و ادعاها را میکردند چراکه در وصیت‌نامه خود تاکید داشتند اکنون که من حاضرم، نسبت‌های بی‌واقعیت به من داده می‌شود و ممکن است پس از من در حجم آن افزوده شود؛ بنابراین عرض می‌کنم آنچه به من نسبت داده شده یا می‌شود مورد تصدیق نیست، مگر آن که صدای من یا خط و امضای من باشد، با تصدیق کارشناسان؛ یا در سیمای جمهوری اسلامی چیزی گفته باشم. شاید به همین دلیل بود که در زمستان سال 67 و در حالی که تنها پنج ماه تا رحلت امام فاصله داشتیم، تاریخ‌نگاری انقلاب به طور ویژه‌تری مورد توجه امام قرار گرفت و ایشان 25 دی آن سال، حجت‌الاسلام والمسلمین سید حمید روحانی را مامور تدوین تاریخ انقلاب اسلامی کردند.
حجت‌الاسلام والمسلمین سید حمید روحانی، رئیس بنیاد تاریخ‌پژوهی و دانشنامه انقلاب اسلامی مورخ تاریخ انقلاب و نویسنده کتاب مشهور «نهضت امام خمینی» است که به تازگی جلد پنجم این کتاب را هم منتشر کرده است. روحانی از اعضای دفتر امام‌خمینی در نجف، رئیس سابق مرکز اسناد انقلاب اسلامی و عضو مؤسس مجمع روحانیون مبارز بوده که البته بعدها به دلیل اختلاف با مواضع مجمع روحانیون مبارز از مجمع جدا می‌شود. نامه سرگشاده سیدحمید روحانی به منتظری در سال 67، نامه به هاشمی در خرداد 88 و نامه به کروبی در تابستان 88 و سخنرانی‌های موثر و افشاگرانه درباره فتنه و سران فتنه، مولف تاریخ نهضت امام‌خمینی(ره) را خبرساز کرد.
ما هم به مناسبت سالگرد رحلت حضرت امام به دیدار این روحانی صاحب‌قلم رفتیم؛ کسی که روزگاری با امام در نجف و پاریس زندگی کرده و منظومه فکری و اندیشه امام راحل را به خوبی تبیین کرده و با مسائل روز تطبیق می‌دهد.
در این گفت‌وگو رئیس بنیاد تاریخ‌پژوهی و دانشنامه انقلاب اسلامی به نگاه امام به زنان و موضوع تحریف شخصیت ایشان پرداخت.
آنچه در ادامه می‌آید نسخه کامل گفت‌و‌گوی تفصیلی امین صبحی با سیدحمید روحانی، رئیس بنیاد تاریخ‌پژوهی و دانشنامه انقلاب اسلامی است.
شما میتوانید فیلم های مرتبط با جام پلاس را در اینجا مشاهده کنید.
به عنوان اولین سؤال بفرمایید آیا معرفی منظومه فکری حضرت امام به نسل جوان موفق بوده است یا خیر؟
سید حمید روحانی: با درود و سلام به محضر بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران حضرت امام (ره) باید عرض کنم، ما به عنوان شاگردان و همراهان امام نه‌تنها نتوانسته‌ایم امام را آن طور که شایسته است، به نسل جدید معرفی کنیم بلکه برخی خودشان هم به درستی امام را نشناختند و حقیقتا اندیشه‌ها، منظومه فکری، درایت و عظمت حضرت امام تا به امروز در جامعه ما گمنام و ناشناخته باقی مانده است و کسانی را هم که درصدد این بودند که امام را به عنوان یک نحله بشناسند، مهجور کردند.
5 عامل مهجورماندن امام(ره)
به نظر شما چرا این اتفاق درباره بازنمایی روش و سلوک امام رخ داده است؟
سید حمید روحانی: ناشناخته و مهجورماندن امام دلایلی داشت، نخست این که امام خمینی از نظر عظمت روحی و فکری در مقام والایی قرار داشتند و پی بردن به عمق شخصیت ایشان آسان نبود.
نکته دوم خویشتنداری امام بود؛ به تعبیر ما، ایشان کتمان داشتند به این معنا که بیش از 20 سال، اهداف سیاسی خود را پنهان نگه داشته و قبل از آغاز نهضت هرگز کلمه‌ای از زبان امام بیرون نیامد تا اهداف ایشان را مشخص کند.
نکته سوم که ان‌شاءا... اهانت نباشد، این است که همراهان امام راحل فکر والایی نداشتند تا درک کنند امام به دنبال چه چیزی هستند در حالی که اگر درایت این افراد بیشتر بود، پی می‌بردند که امام چه جریان ویژه‌ای را دنبال می‌کنند، چه بسا که برخی از این افراد شاگرد امام خمینی بودند و زمان زیادی با ایشان تعامل داشتند بنابراین یا نخواستند یا نتوانستند امام را بشناسند و بدانند ایشان چه کسی هستند و چه ویژگیهایی دارند.
یعنی می‌توانیم بگوییم که چالش‌های امروز انقلاب ناشی از عدم درک و شناخت منظومه فکری حضرت امام است؟
سید حمید روحانی: بله همین طور است، نکته چهارم در خصوص همین خفقانی است که حاکم بود و اجازه نمی‌داد افراد صاحب فکر و زبردست که در میان شاگردان امام حضور داشتند، به این موضوع برسند. نکته دیگر این بود که متاسفانه طبق مصداق «هرکسی از ظن خود شد یار من » کسانی که پای در راه امام گذاشتند، از ظن خود همراه ایشان شدند و امام را به خوبی نشناختند و بنیانگذار انقلاب اسلامی را طبق درک خودشان معرفی کردند و این موضوع گاهی چهره ایشان را تخریب کرد.
تخریب امام در خاطرات برخی دوستان ایشان!
به طور مثال یکی از علمای قم در خاطرات خود نوشته بود که « شاه میخواست رفراندوم انجام دهد و امام تصمیم گرفته بودند که مقابله کنند لذا شاه وزیر دربار را به محضر امام فرستاد تا کار را توضیح دهد.»
این فرد در خاطرات خود می‌گوید: «وقتی آن فرد از دربار میخواست توضیح دهد امام به او گفته بودند که این حرف‌ها را کنار بگذارید چون قرار بود شاه به ما ارتجاع سیاه نگوید اما دوباره این حرف‌ها را تکرار کرده است!» یا در جای دیگری از خاطراتش به نقل از امام گفته‌اند: «خود شاه چرا رفراندوم را برعهده گرفته است؟ اگر شکست بخورد شاه شکست خواهد خورد. باید اجازه دهد دولت این کار را کند!»
این فرد با این خاطره جایگاه امام را پایین آورده و ادعا کرده که برای امام مهم بود که به ایشان ارتجاع سیاه نگویند! همچنین گویا امام به شاه علاقه‌مند بوده که اگر رفراندوم کند ممکن است شکست بخورد بنابراین افراد تا این حد درکی از امام نداشتند و هرکس از خودش چیزی ساخته است و این در کتاب خاطرات برخی افراد هم متاسفانه زیاد است و اینچنین معرفی‌کردن امام چیزی جز تخریب و آسیب ویژگی دیگری نداشته است.
یعنی روایت‌سازی‌های دروغ درباره امام در جریان است؟
سید حمید روحانی: بله همین طور است.
رهبری در معرفی امام تنها بوده‌اند
این موضوع واقعا دردناک است که با گذشت چهار دهه از انقلاب ما اکنون در شرایطی قرار گرفتیم که منظومه فکری امام در اندیشه افراد و مسئولانی که در این انقلاب هم نقش داشته‌اند، جاری و ساری نیست به نظر شما علت این موضوع چه بوده است؟
سید حمید روحانی: ابتدا بگویم مقام معظم رهبری انصافا همواره در تمام سخنرانی‌های خود تلاش کردند که امام را به خوبی معرفی کنند و در این حوزه هم سنگ تمام گذاشتند اما حقیقت این است که یک فرد به تنهایی نمی‌تواند این کار را به سرانجام برساند.
موضوعی مانند منظومه فکری امام نیازمند آن است که جمعی متشکل از جریانات، افراد صاحب‌نظر، روحانیون، رجال سیاسی و کسانی که صاحب اندیشه هستند در این خصوص کار کنند اما چنین اقدامی انجام نشده و باید گفت مقام معظم رهبری در این زمینه تنها هستند و حتی باید بگویم که ایشان هم به درستی شناخته نشده اند.
با توجه به اتفاقاتی که در پاییز ۱۴۰۱ در کشور رخ داد یکی از سوالات پیرامون مسأله زن است، بفرمایید نگاه حضرت امام به موضوع زن و فعالیت اجتماعی زنان به چه شکل بود؟
سید حمید روحانی: باید تاکید کنم آن مقدار که امام نسبت به زنان توجه داشته و به نقش آنها اهمیت می‌دادند هیچ فرد دیگری این گونه نبود.
کسانی که دم از موضوع زنان می‌زنند اساساً از این موضوع دور هستند و حقوق زن را هم نمی‌شناسند و برخی مسائل را هم از روی هوی و هوس مطرح می‌کنند.
یکی از ویژگی‌های مهم امام این بود که جامعه‌شناس بودند و جامعه را به درستی شناخته بودند، نه این‌که فقط یک قشر خاص را بشناسند. یعنی ایشان از اقشار دانشگاهی و کارگر تا کشاورز و بازاریان را به خوبی میشناختند و این طور نبود که چون از جامعه روحانیت بودند، فقط به همان حوزه اشراف داشته باشند.
امام نقش زنان در مبارزه را سرنوشت‌ساز می‌دانست
امام نسبت به جمعیت زنان شناخت ویژه‌ای داشتند و میدانستند که نقش زنان در مبارزه چقدر عظیم، عمیق و سرنوشت‌ساز است.
خوب است درباره شناخت امام از زنان خاطره‌ای از زمان حضورمان در نوفل‌لوشاتو بگویم، وقتی در پاریس خدمت امام بودیم، خانم‌ها وارد تظاهرات و مرحله مبارزات شده بودند؛ برخی مدام از ایران به امام تلفن می‌زدند که به امام بگویید زن‌ها را از حضور در تظاهرات در جامعه منع کند! حتی یک نفر تلفن کرده و گفته بود که صدای من را ضبط و برای من پخش کنید که زن‌ها را از حضور در تظاهرات منع کنند. امام اصولا جواب این افراد را نمی‌دادند و در جای دیگری پاسخ چنین حرف‌هایی را می‌دادند.
برخی گفته بودند به زنان بگویید اگر در تظاهرات شرکت می‌کنند شعار ندهند! امام در پیام خود پاسخ این افراد را چنین دادند: «ملتی که بانوان محترمش در تظاهرات شعار مرگ بر شاه می‌دهند پیروز است.»
این موضوع ناشی از شناخت امام بود که فرمودند: «زنان رهبر ما بودند». این حرف ایشان اغراق نبود چراکه ایشان به‌هیچ‌عنوان در زندگی خود اهل دروغ و تعارف نبودند.
آیت‌ا... مؤمن که ان‌شاءا... خداوند ایشان را رحمت کند، بیش از ۱۰ سال در کلاس درس حضرت امام شرکت میکردند و هر روز پس از درس از مسجد اعظم تا منزل امام، با ایشان می‌رفتند و سؤال و جواب می‌پرسیدند اما یک بار نشد وقتی به در خانه امام رسیدند، ایشان بگویند بفرمایید داخل.
من این موضوع را وقتی در نجف خدمت امام بودیم متوجه شدم که ایشان معتقد بود اگر آمادگی برای پذیرایی ندارید و به شخصی برای ورود به منزل‌تان تعارف کنید دروغ گفته‌اید، بنابراین وقتی ایشان با چنین ظرافتی به مسائل حساس بودند، طبیعتا وقتی درباره زنان فرمودند: «رهبران ما زنانی بودند که شعار مرگ بر شاه دادند» یعنی تعارف نداشتند و اغراق نکردند.
اگر زنان می‌خواستند در بدرقه همسران، برادران و پدران خود به جبهه‌ها اشک و آه راه‌بیندازند و با حضور آنها در جبهه‌ها مخالفت کنند، جلوی حرکت نهضت گرفته می‌شد و زنان ما هم چنین نکردند.
حتی وقتی عزیزان‌شان شهید می‌شدند اگر قرار بود ضجه و ناله بزنند چنین مقاومتی شکل‌نمی‌گرفت بنابراین تشویق مردان توسط زنان برای رفتن به جبهه‌ها یا صبر و شکیبایی آنها بعد از شهادت عزیزان‌شان، عامل بسیار مهم و موثری بود.
امام نخستین کسی بودند که حقوق زنان را تبیین کردند
از این رو شناختی که حضرت امام نسبت به زنان داشتند، کاملا دقیق بود تا جایی که ایشان نخستین کسی بودند که تا حد توان خود تلاش کردند حقوق زنان را تبیین کنند و تا جایی که توانستند تلاش کردند زنان به حق خود برسند.
رای به جمهوری اسلامی برای اجرای احکام اسلامی بود
نظر امام درباره حجاب و حضور زنان در اجتماع چه بود و ایده الزام حجاب در آن دوره چطور شکل گرفت؟
سید حمید روحانی: مسأله حجاب ربطی به امام نداشت چراکه وقتی بیش از ۹۸ درصد مردم به جمهوری اسلامی رای دادند به این معنا بود که خواهان اجرای احکام اسلامی هستند نه این‌که صرفا تابلوی جمهوری اسلامی بالا برود. از این رو رای مردم به جمهوری اسلامی رای به قرآن و احکام اسلامی تلقی می‌شود و یکی از احکام اسلام هم حفظ حجاب است.
درحال‌حاضر موضوعاتی مانند حجاب اجباری و حجاب غیراجباری را مطرح می‌کنند که اصلا معنا ندارد، چون وقتی مردم به جمهوری اسلامی رای دادند طبیعی است که قوانین اسلام هم باید اجرا شود که یکی از آنها حجاب است اما وقتی چنین چیزی توسط برخی نادیده گرفته شود طبیعی است که قانونشکنی شود. لذا کسانی که حجاب را رعایت نمیکنند قانونشکنی می‌کنند اما تا جمهوری اسلامی و نظام اسلامی وجود دارد باید قوانین اسلامی اجرا شود.
نظر امام چه بود؟
سید حمید روحانی: نظر امام درباره حجاب هم همین موضوع بود.
می‌توانیم بگوییم که بعد از گذشت چهار دهه از انقلاب اسلامی جایگاه مردم در ساختار سیاسی و اجتماعی‌مان همچنان محفوظ مانده یا خیر؟
سید حمید روحانی: مردم امروز همان مردم دوران اول انقلاب هستند، این درحالی‌است که برخی معتقد بودند مردم به بن‌بست رسیده‌اند که البته امام به آنها گفتند خود شما به بن‌بست رسیده‌اید. درحال‌حاضر هم همین‌طور است.
یکی از هنرهای امام این بود که روی مردم مطالعه داشت و آنها را به‌درستی می‌شناخت. اکنون هم مردم به اعتقادات خود پایبند هستند و تزلل‌ناپذیرند.
روزی امام در بیت مرحوم آیت‌ا... حائری، بنیانگذار حوزه علمیه قم، خطاب به علما اعلام کردند: «اگر ما می‌خواهیم اسلام و ایران از اضمحلال نجات پیدا کند باید خاندان پهلوی را از قدرت پایین بیاوریم چون استعمار انگلیس آنها را آورده و ما به دست آنها هم اسلام را از دست می‌دهیم و هم ایران به روز سیاه می‌نشیند». در آن مجلس آقای شریعتمداری هم حضور داشت و به امام گفت شما با کدام قدرت می‌خواهید چنین هدفی را محقق کنید، ما که بمب نداریم بر سر شاه بکوبیم. امام فرمود ما قدرتی داریم که از بمب قوی‌تر است و منظورشان ملت بودند.
مخالفت مردم با برخی مسئولان است نه انقلاب
عملا هم این حمایت را دیدیم؛ در طول 43 سال گذشته خیلی‌ها عنوان کردند که مردم از انقلاب رویگردان شده‌اند و مخالف هستند. بله، ممکن است مردم با من نوعی یا عملکرد ناپسند برخی مقامات مملکتی مخالف باشند اما قطعا زاویه‌ای با اسلام و انقلاب ندارند کما این‌که اگر امروز هم مشکلی برای انقلاب پیش بیاید مردم در صف اول هستند.
اسلام‌خواهی جدا از مخالفت با یک آخوند است
بنابراین باید بین ملتی که اسلام‌خواه است با ملتی که با این آخوند، آن روحانی و آن مسئول مملکتی مشکل دارد، تفاوت قائل بود.
درباره مصادیق این موضوع بیشتر توضیح دهید.
سید حمید روحانی: به‌طورمثال وقتی مردم ببینند که من به‌عنوان مسئول به‌درستی کار نمیکنم و به آنها دروغ می‌گویم یا وعده‌‌هایی را می‌دهم که عمل نمیکنم مشخص است که نسبت به من بدبین می‌شوند نه به اسلام.
یعنی منظورتان این است که مردم نباید عملکرد نامطلوب برخی مسئولان بی‌تقوا را به پای اسلام و انقلاب بگذارند؟
سید حمید روحانی: بله. البته مردم هم این کار را نمیکنند و این موضوع را می‌فهمند که اسلام با کسانی که ادعای اسلام‌خواهی دارند تفاوت دارد. وقتی عملکرد یک مسئول با قرآن تطبیق ندارد راه او از اسلام جداست و نباید عملکرد او را پای اسلام گذاشت.
چه ویژگیهایی سبب شده انقلاب ما به سرنوشت انقلاب فرانسه و شوروی دچار نشود و از آرمان اولیه خودش افول نکند؟ امام چطور مبنای این انقلاب را گذاشتند که قلب حقیقت رخ ندهد؟
سید حمید روحانی: نکته اصلی اینجاست که امام به‌خوبی مردم را آگاه و تحول عظیمی در جامعه ایجاد کردند. البته انجام این کار بسیار سخت بود آن‌هم برای به‌میدان‌آوردن یک ملت نه یک قشر خاص.
یکی از سران و بنیان‌گذاران سازمان مجاهدین خلق با اشاره به وقوع قیام ۱۵خرداد در سال 42 تعریف میکرد ما (منظور جبهه ملی و نهضت آزادی) در طول ۱۰ سالی که از کودتای ۲۸ مرداد گذشت نتوانستیم صد نفر را هم در یک میدان جمع کنیم اما فعالیت سیاسی امام خمینی چه کار کرد که در ظرف چند ماه یک ملت را به حرکت درآورد؟ به نظر من این ناشی از آگاهی‌بخشی و رشد سیاسی بود که امام به ملت داد و دیدیم که در روز ۱۵ خرداد همه اقشار جامعه آمدند.
این اقدام یعنی این‌که امام راحل روش به حرکت در آوردن مردم را بلد بودند و مردم را در حوزه سیاسی رشد دادند. ایشان در طول ۱۵ سال از آغاز نهضت، مرتبا با سخنرانی و اعلامیه کار فرهنگی کردند و کار به جایی رسید که امام فرمودند: اگر من از این راه بازگردم، مردم باز نخواهند گشت چون ملت آگاه شده و راه خود را پیدا کرده‌اند.
امام در مقاطع مختلف، «میدان مبارزه» را هم مشخص میکردند، اگر الان با چارچوب امام بخواهیم بگوییم، میدان مبارزه کجاست؟
سید حمید روحانی: قطعا میدان مقاومت است، ما باید راه مقاومت را بشناسیم کما این که در مسیر حرکت امام حکمت و عقلانیت بسیار قابل توجه است.
ایشان وقتی حرکت خود را آغاز کردند سراغ دولت یا حکومت نرفتند بلکه با مردم صحبت کردند و این اولین قدم بود که سعی کردند مردم را با خود همراه کنند.
عقلانیت امام همراه کردن ملت بود
در واقع عقلانیت امام در این فرآیند کاملا نمودار شد چرا که ایشان میدانستند ملت بازوی توانایی برایشان است در حالی که رویه معمول این بود که صرفا با رجال حکومتی حرف می‌زدند و مردم را به حساب نمی‌آوردند اما، امام راحل برعکس عمل کردند و مستقیم با مردم صحبت و آنها را آگاه کردند.
یکی دیگر از نکاتی که مبتنی بر عقلانیت و حکمت امام است، این بود که ایشان اهداف خود را در همان اول آشکار نکردند زیرا سال 1341 شاه از محبوبیت زیادی در میان مردم برخوردار بود و ادعا میکرد اسلام با اساس شاهنشاهی ما مخالف است.
در جلد اول کتاب «نهضت امام‌خمینی» که در نجف نوشتم هم این مطلب را عنوان کرده‌ام که هدف مانند میوه است که اگر آن را زود بچینید کال و نرسیده است و اگر دیر بچینید، فاسد خواهد شد، بنابراین باغبان متبحر کسی است که بتواند میوه را در وقت خود برداشت کند. امام خمینی هم مطالب را در وقت خود مطرح کردند.
امام اهداف خود را در آغاز راه آشکار نکرد
بنابراین اول اتکا به مردم، دوم بیان نکردن اهداف در آغاز راه و سوم روشنگری، چون هدف‌شان براندازی رژیم شاه بود. برخی می‌گفتند شاه از جنایاتی که صورت می‌گیرد، بی‌خبر است و تقصیر اطرافیان اوست که چنین می‌کنند؛ بعد از فاجعه فیضیه هم همین مطلب را مطرح کردند اما امام گفتند، اشکال بزرگ این است که به هر دستگاهی که رجوع می‌شود می‌گویند آنچه انجام شده به دستور اعلی‌حضرت است از نخست‌وزیر تا فرماندار قم و مقامات، اگر اینها درست نیست چرا از خودش دفاع نمی‌کند تا مردم عامل جرم را بشناسند و در وقت مقتضی وی را به سزای عملش برسانند. بنابراین روشن کردن ماهیت و افشای چهره شاه توسط امام به صورت حساب شده رقم خورد.
آن روزی که امام نهضت را آغاز کرد حرفی از حکومت اسلامی و جمهوری اسلامی و سرنگونی شاه نزدند بلکه صرفا فرمودند اسلام در خطر است اما در کنارش سعی کردند که ماهیت واقعی شاه را نیز به مردم معرفی کنند.
دایره این مقاومت را هم تشریح کنید.
استکبار‌ستیزی یکی از بخش‌های مهم و سرنوشت‌ساز مقاومت است و نوع دیگر مقاومت شامل شکیبایی در برابر مشکلات می‌شود؛ ملتی که امام تربیت کردند به دلیل گرانی، تورم و مشکلات معیشتی از آرمان‌های خود دست نمی‌کشند اگر مسئولان مملکتی ما به وظایف خود عمل میکردند و تبعیضی در کار نبود که یک عده هرچه می‌خواهند به دست آورند و یک عده محروم باشند، مردم در مقابله با مشکلات بسیار قوی عمل میکردند.
مقاومت در برابر مشکلات معیشتی وظیفه مسئولان هم هست
اساس قضیه اینجاست که مسئولان باید با مردم همراه و همدم باشند؛ اگر من به عنوان یکی از مردم این کشور خانه ندارم یا اجاره‌نشین هستم مسئولان مملکت هم باید اینگونه باشند. مقاومت به این معنا نیست که ما با ماشین اختصاصی و خانه ویلایی زندگی کنیم و هموطن دیگری قادر به خرید یک دوچرخه برای فرزندش نباشد. بنابراین مقاومت در برابر استکبار، مقاومت در برابر مشکلات معیشتی وظیفه همه است اما وقتی تبعیض صورت بگیرد و مسئولان، پولداران و سرمایه‌داران صف خود را جدا کنند و عده‌ای از مردم مظلوم بمانند، بسیار ناگوار است.
یعنی به اعتقاد شما مسئولان باید با تحمل ریاضت اقتصادی کنار مردم قرار بگیرند و آنها را درک کنند؟
سید حمید روحانی: بله اما متاسفانه کسی مشخص نکرد که این وضعیت ناگوار از کجا آمد و چرا به اینجا رسیدیم.
من به شخصه فردی را می‌شناسم که تا دیروز یک اتاق اجاره کرده بود اما اکنون در انگلستان برای فرزندانش خانه خریده است. بنابراین باید مشخص شود این پول‌ها از کجا آمده است. یکی از مشکلات موجود این است که مسئولان مملکتی بررسی کنند افرادی که امروز صاحب این همه املاک، سرمایه، خانه و اموال شده‌اند از کجا آورده‌اند و این همان مقاومت است.
مقاومت یعنی مسئولان به داد مردم برسند
مقاومت یعنی مسئولان با کسانی که مانند زالو خون مردم را می‌مکند و از آنها سو استفاده می‌کنند، برخورد کنند اما آیا کسی جرات میکند با این افراد که مانند اختاپوس روی مملکت افتاده‌اند و اجازه نمی‌دهند قانون اجرا شود، برخورد کنند؟
اتکا به مردم توسط کارگزاران نظام که در سیره حضرت امام هم وجود داشت را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
سید حمید روحانی: این اتفاق خیلی کم بوده و نمی‌توان گفت که قاطبه مسئولان با مردم همفکر، هم زبان و همراه بوده‌اند در حالی که امام مردم را محرم راز می‌دانست. در حال حاضر هم مقام معظم رهبری با مسئولیت سنگینی که دارند دائما با اقشار مختلف مردمی دیدار دارند.
با توجه به جانمایی مناسب ایران در نظم جدید جهانی آیا چنین چشم‌اندازی در آغاز نهضت امام هم مورد توجه بود؟
سید حمید روحانی: بله امام حدود ۲۰ سال قبل از انقلاب و از سال ۱۳۴۱ در اندیشه حکومت اسلامی بودند و من از مطالعه در زندگی امام به این نتیجه رسیدم.
ایشان در زمان طلبگی که در قم درس می‌خواندند با شرایط سخت تردد آن سال‌ها به تهران آمده و به مجلس شورای ملی رفتند تا نکته‌ها و بحث‌های نمایندگان را گوش کنند. چرا من و شما که تهران هستیم یک بار نرفتیم در مجلس بنشینیم و ببینیم چه می‌گویند؟
چشم‌انداز امام برای حکومت اسلامی بلندمدت بود
این یعنی این‌که امام برنامه بلند‌مدتی دارند؛ ایشان یک بار هم به منزل شهید آیت‌ا... مدرس رفتند و از رفتار شهید مدرس الهام گرفتند.
حتی امام می‌گفتند (در زمان شاه) وضعیت صندوق انتخابات قم را دیدم که چقدر تقلب می‌شود با این‌که ایشان طلبه بودند اما سر صندوق انتخابات هم رفته بودند. تشکیل جلسات اخلاق در دوره رضاشاه هم توسط ایشان، هفته‌ای یک روز برگزار می‌شد. چون میدانستند وقتی نهضت آغاز شود افرادی باید آماده قبول مسئولیت باشند، بنابراین سعی داشتند افرادی را تربیت کنند که شهید مدنی، شهید صدوقی، شهید مطهری و ... تربیت شده مکتب امام بودند.
درواقع امام مسیر را میدانستند و هدف برایشان روشن بود و از روزی که حرکت خود را آغاز کردند، مطمئن بودند باید رژیم شاهنشاهی را سرنگون کنند و یقین داشتند که می‌توانند این هدف را به سرانجام برسانند.
برخی اصلا نمی‌دانستند صهیونیسم چه چیزی است
بفرمایید نقش حضرت امام در مبارزات ملت فلسطین به چه شکل مؤثر بوده است؟
سید حمید روحانی: از نگاه امام، خطر رژیم صهیونیستی برای جهان اسلام و بشریت مسأله اصلی بود، چراکه رژیم صهیونیستی اگر فرصت یابد، بشریت را نابود میکند.
با این‌که صهیونیسم در فلسطین پایه‌گذاری شد اما آنها آمده‌اند تا کشورهای نفت‌خیز را به دست بگیرند و شعارشان از نیل تا فرات بود، بنابراین امام این خطر را شناختند و کمتر کسی در آن زمان دشمن شناسی و جریان شناسی امام را داشت و همین امر ویژگی منحصر به فردی بود.
امام سال ۱۳۴۱ و در مقطعی خطر صهیونیسم را یادآور شدند که بسیاری از رجال سیاسی این رژیم را پیشرفته و مترقی میدانستند حتی وقتی امام کلمه صهیونیسم را در اعلامیه خود به کار بردند، برخی اصلا نمی‌دانستند صهیونیسم چه چیزی است در صورتی که امام راحل به خطر صهیونیسم آگاه بودند.
فلسطینی‌ها اوایل به‌دنبال اندیشه‌های ناسیونالیستی و مارکسیستی بودند
نکته دوم این بود که امام، فلسطینی‌ها را از گمراهی نجات دادند. بعد از اشغال فلسطین مردم این کشور نشسته بودند تا دولتمردان کشورهای عربی کاری کنند اما وقتی در جنگ شش روزه شکست خوردند، فلسطینی‌های ناامید تصمیم گرفتند خودشان به صحنه بیایند.
آنها زمانی فکر میکردند با اندیشه‌های ناسیونالیستی می‌توانند به پیروزی برسند اما سرخورده شدند سپس با اندیشه سوسیالیستی به میدان برگشتند و بعد هم با اندیشه‌های مارکسیستی.
حتی حاضر نبودند اعلامیه امام (ره) را درباره فلسطین در نشریه خود چاپ کنند اما وقتی همه این راه‌ها را رفتند و به نتیجه نرسیدند، متوجه شدند که امام راه اسلام و انقلاب را به آنها نشان داد. کسانی که تا دیروز می‌خواستند با سنگ علیه رژیم اشغالگر مقاومت کنند، امروز صاحب موشک شده‌اند و اسرائیل ناگزیر است با آنها توافق آتش‌بس امضا کند.
اگر بخواهید زیربنای مکتب، مبارزه و انقلاب امام را در یک جمله بیان کنید، چه خواهید گفت؟ آیا هنوز در این ساختار حرکت می‌کنیم؟
سید حمید روحانی: به نظر من راه امام، همان راه پیامبران بود و ایشان از قرآن الهام گرفت و همان مسیر آنها را طی کرد اما برخی بعد از ارتحال امام از روی جهالت مدعی شدند اندیشه امام را باید به موزه سپرد، غافل از این‌که آنچه امام گفت، ریشه در قرآن داشت حتی این جمله که «امروز مرگ بر شاه و مرگ بر آمریکا عبادت است» بر اساس آیه صریح قرآن بوده است.
بنابراین آنچه امام تشریح و تدوین کرد، ریشه در کلام‌ا... مجید داشت و تا روزی که قرآن در این مملکت وجود دارد، انقلاب اسلامی هم هست.
هرچند اسلام در تاریخ ۱۴۰۰ ساله خود آسیب‌های زیادی دیده و خود انقلاب هم ضربه و آسیب می‌بیند اما چون ریشه آن در قرآن است، انقلاب هم باقی خواهد ماند.
اخیرا آقای محمدعلی انصاری، دبیر بزرگداشت سالگرد امام گفته است، کسی فکر نکند حرم امام شخصی است این حرم در آغاز راه خدمات به مردم است؛ نظر شما چیست؟
سید حمید روحانی: این موضوع را خود آنها باید پاسخ دهند. امامی که من می‌شناسم وقتی به حسینیه جماران رفتند، مانع این شدند که برخی مسئولان ـــ که فقط خواستند آن را رنگ کنند ـــ این کار را انجام دهند و تا این حد نسبت به مسائل حساس بودند و اینگونه رفتار میکرد.
متاسفانه امروز نه‌تنها راه این انسان برجسته شناخته نشده بلکه دشمنان، برخی از افراد بیگانه با انقلاب و دوستان نادان دست به دست هم دادند تا راه و اندیشه امام را تخریب کنند و به فراموشی بسپارند.مثلاًکتابی به نام «الف لام خمینی» منتشر شده و امام را اهل بند و بست و حتی سلطنت‌طلب معرفی کرده است.
مثلا به نقل از امام می‌گویند «اگر یک روز نظام شاهنشاهی در این مملکت منقرض شود، من نمی‌گذارم چون مردم با نظام شاهنشاهی خو گرفته‌اند و با این نظام می‌تواند اداره شود!» چه خوب که امام فرمود هر چیزی را که به من نسبت دادند، باید در کلام خودم آمده باشد.
امروز دفاع از امام در حکم قاچاق است
امام صریح فرمودند که اسلام با شاهنشاهی مخالف است. هرکس وضعیت رسول مکرم اسلام در امور حکومتی را ملاحظه کند، می‌بیند که اسلام آمده تا نظام شاهنشاهی را که از ننگین‌ترین و مبتذل‌ترین مظاهر ارتجاع است، سرنگون کند امام با این کلام صحبت میکند اما آنها چنین نسبتی به ایشان داده‌اند و این کتاب و کتاب‌های دیگر چاپ می‌شود و از رئیس‌جمهور جایزه می‌گیرد.
متاسفانه در کتاب‌ها و خاطرات مرتبط با امام، اینگونه نسبت‌ها وجود دارد که برای تخریب ایشان است. یعنی از طرفی اجازه ندادند که امام به‌خوبی معرفی شود و از سوی دیگر تلاش می‌شود که نگذارند راه ایشان مشخص باشد. از آن طرف هم کتابی مانند «الف لام خمینی» منتشر می‌شود و پاسخی که ما با عقلانیت و مستند در رد دروغ‌ها و تحریف‌های این کتاب دادیم، اجازه چاپ پیدا نمی‌کند، بنابراین امروز دفاع از امام در این مملکت، حکم قاچاق را دارد.
ممنون که بیننده و خواننده این قسمت از جام‌پلاس بودید. ان‌شاءا... با نظرات و پیشنهادات خود ما را همراهی کنید.
شما میتوانید بخش های مختلف جام پلاس را از طریق لینک های زیر دنبال کنید:
اینستاگرام:
instagram.com/Jamplus_ir
تلگرام:
t.me/Jamplus_ir
آپارات:
www.aparat.com/Jamplus_ir
